Oude dingen, en een recept van het land.

on vrijdag 30 mei 2014

In Warffum, een oud Gronings dorp, staat een heel oud kerkje. Bijna duizend jaar oud is het. Bijna altijd staat hij in de steigers. Ja geen wonder als je al zo'n oud mannetje bent!




Tegenover dit kerkje ligt het Openlucht Museum. Wij waren daar nog nooit geweest. Heel bijzonder om te zien hoe de mensen hier op het Groningse platteland lang geleden leefden.

Schoolklasje ..




Een oude keuken, leuk met al die Keulse potten!



Een kroeg, en een winkeltje. En iedereen liep binnen op sokken natuurlijk.





Buiten valt mijn oog meteen op al die moestuintjes. Iedereen had er toen een, dat moest ook wel want daar kreeg je je groente vandaan. 



De aardappelen en de rogge, en het hooi voor de dieren, kwam van het land. Wat eitjes als je kippen had. En dat was het wel zo´n beetje qua eten, nou ja, een stukje spek als het varken net geslacht was… Of bloedworst!

Leuk om een ouderwetse composthoop te zien! Die ga ik ook maken! De composthopen in Moeskers Moestuin zien er niet uit.  



Van de week was ik bezig met de koelkast uitruimen, omdat ik een deel van mijn groente in de vriezer wil opslaan. Een vriezer hadden ze vroeger niet. Toen ging het in de weckketel … 





Zelf heb ik ook wel es overschotten uit de tuin geweckt. Lekker nostalgisch, al die potten! Maar ik doe het haast nooit meer. heb het gevoel dat er niet veel gezonds overblijft na dat lange lange verhitten. Dan lijkt me drogen een betere optien. Kijk hier links die boontjes! Dat is ook het proberen waard!



Dan terug naar Lauwersoog. We rijden over eindeloze weggetjes door het groene koren, onder een wijde blauwe mei lucht. Al die stille dorpjes… óveral boerderijtjes te koop natuurlijk… DOORRIJDEN!!

Bij de zee is het ook mooi. Die zee is ook al heel oud. Verschrikkelijk oud is de zee. Geen duizend jaar, maar wel vier miljard jaar. Zólang ligt hij al te ruisen en te bruisen. En nu … ziet hij ons, aan het ploeteren, hij ziet onze zorgen, en ons gerotzooi met zijn mooie planeet.





Maar ach, denkt de zee, ze zijn er maar een tel, die mensen. Ze zijn zó weer weg. En ik blijf nog wel even ...





Terwijl de zee zo mild ligt te glimlachen, valt mijn oog op een taai plantje, op de stenen van de dijk.




Ik probeer het los te trekken, maar dat lukt net. Dat taaie plantje heeft zijn wortels vastgezet in een kiertje van zo'n basaltblok. Je krijgt het niet los! Wat een sterk plantje! Geen aarde of niks heeft het nodig!

RESPECT!

Nou, na al die oude dingen, eindig ik met een receptje van splinternieuwe tuinboontjes! Het was even improviseren, want hier op Lauwersoog hebben we niet zoveel ingrediënten, en dit is het geworden. De tuinbonen en knoflookbollen komen uit de tuin, overige spullen uit de streek hier. 



 

Wat niet op de foto staat, een scheutje room moet er nog bij.

Ontvel de knoflookbol en snij het fijn. Het groen ook. Bak dit zachtjes in wat olie.





Dan de tuinboontjes doppen en toevoegen.







Voeg een flinke eetlepel mosterd toe, of twee, als je van mosterd houdt, en een scheut room of volle melk. Nét aan de kook brengen, en een paar minuutjes zachtjes laten koken. Het moet wat dikker worden. Beetje kruidenzout en peper erdoor, en als je hebt nog wat dille. 

En dat is het. Tuinboontjes in mosterdsaus. Lekker bij rijst, of op brood, als lunch.


De bodem bepaalt alles.

on donderdag 29 mei 2014



Het ene moment zijn alle aardbeien nog prachtig, mooi groot en intact.

En ineens zitten de vogels erin! Vanaf dinsdag zijn alle rijpe vruchtjes aangepikt!





Ja dan moet je wel iets doen. Want als de vogels het eenmaal in de gaten hebben blijft er niks over. Ze zijn altijd eerder dan jijzelf. Dus moest er een net over. Ik had die buizen nog van de koolbak, en netten heb ik bij Gamma gekocht. Ik heb ze er dubbel overheen gespannen, en rondom geankerd. Zodat er geen vogel onder kan kruipen. Want dan komt hij er niet meer uit, en kan zichzelf doodvliegen ...

Nu kunnen alleen de slakken en pissebedden er nog bij! :D

Verder zijn we voorbereid op een grote oogst! Nu we de peulen en de sla al niet mee bij kunnen houden qua opeten (en weggeven!), moest ik nadenken over opslaan .... Eerst de de koelkast maar es nagekeken. Heel veel rommel stond erin. Dat ging allemaal weg.




Ontdooien, poetsen, niet echt een werkje wat je voor de lol doet.



Maar goed, hij is weer schoon. En heeeel erg leeg. De vriesvakken zelfs helemaal leeg. Die hadden we de laatste weken al leeggegeten. Daar kunnen nu al die groenten in van het land.




De peultjes van vandaag bijvoorbeeld! Ik kan niet voor de zevende keer in twee weken peulen op het menu zetten, dus die gaan we invriezen. De eerste tuinbonen gaan mee naar Lauwersoog, en de aardbeien halen thuis niet eens. Zoals iedere keer .. 

Verder, de afgelopen drie dagen eigenlijk alleen maar bezig geweest met die nieuwe bak. Bijna dertig kruiwagens met zand kwamen er uit. Ik ben maar gewoon doorgegaan met afgraven totdat de bodem er iets gezonder uit begon te zien, met hier en daar wat humusresten, en niet meer zoveel bouwafval.




Het meeste zand is gebruikt voor het verhogen van de paden.




Ja en dan moet de bodem weer worden opgebouwd. Daar heb ik lang over nagedacht. Want die bodem bepaalt alles! En je kunt het maar één keer doen.

Vorige week had ik een emmer met flinke schep mestkorrels, en wat schapenmest, al in de week gezet in regenwater. Om mestgier te maken.




Daarvan heb ik een mengsel gemaakt met brandnetelgier, en dit over de bodem gesproeid. Dit vervolgens omgeroerd met de woelvork. Zo krijg je bodemleven in de grond, in die onderste laag.

Daarna kwam er een laag tuinaarde op. De orginele aarde die ik ooit per 30 kuub gekocht heb voor de tuin. Er is nog steeds een paar kuub van over! Het bestaat uit zand en wat klei, en vooral, het is schone grond!

Na de aarde kwam er een laag compost over. Blad dat we vorig najaar hebben verzameld, en dat nu na een half jaartje zo half verteerd is. Mooi langzaam beukenblad, past goed bij de kwikzilverige zandgrond.




Tja, als je niet zo geinteresseerd bent in bodemzaken, wordt het nu wat saai misschien ... want het is nu een kwestie van laagjes opbouwen.

Laagje gier, laag compost, laag aarde. Soms wat schapenkeutels erdoor, omdat in die halfverteerde mest veel wormen zaten. Maar niet teveel mest. En dan weer laagje gier, enzovoort. Totdat de bak vol zit. Ook weer zo'n dertig kruiwagens. In de regen. Jaja.




Eindigen met aarde. Van de enorme berg is nog maar een klein bultje over ......



En dan ... eindelijk .... waar het allemaal om ging ..... DE BONEN



De bruine boontjes groeien het kratje uit. Ze mogen in de nieuwe bonenbak! De witte boontjes (rechts) moeten nog even wachten. Die zijn nog niet allemaal gekiemd. Het is ook zo nat! Daarom zet ik die op een droge plek. Op mijn warme plekje in de zon mogen ze. Alleen schijnt de zon nu even niet.



En de bonenbak is dan eindelijk af! Vooraan wat pompoenen die uit hun potjes groeiden, en achteraan rechts de bruine bonen. Spekbonen en pronkbonen ga ik hier ook nog zaaien, als het iets beter weer is. Bonen kiemen niet makkelijk in hele vochtige grond.

Toch mooi, zo'n nieuwe bak. Zomaar acht vierkante meter biologische vruchtbare bodem erbij!





En ... het recept van het land voor deze week, komt van t weekend nog! We eten inmiddels elke dag van de tuin, alleen had ik even geen internet.

Nu eerst relaxen in Lauwersoog. Onderweg een snoepje .... jong tuinboontje iemand??




Haha, ik dacht ik kan het toch proberen?? Maar dat pikte de familie niet! :D




(pfffff al 1 uur, het uploaden gaat hier zzooooooooo langzaam)

Bonenbak

on maandag 26 mei 2014




Voila, de andere kant. Ik had haast vandaag, want er zat een dikke bui aan te komen! En nat zand is veel zwaarder dan droog!

Wat ik merk, is dat de grond hier nou precies NIET geschikt is om groente op te telen. :D De teeltlaag is vrij dun, en bestaat uit gras met veel hardnekkig onkruid. Daaronder zit bouwzand, en daaronder zitten dikke stenen en gruis. Waarschijnlijk heeft hier ooit een gebouw gestaan, en hebben ze het puinafval begraven .... beetje zand erover en dat was het. En daar komen nu mijn boontjes en tomaten op....

Die aarde daar moet dus nog wel wat aan gebeuren! Anders gaat hem dat niet worden met die boontjes.

Ik graaf alvast een deel van het zand af, en dat komt op het achterpad. Daar mag wel wat zand bij. Het pad wat we ooit hebben aangelegd is nogal dunnetjes geworden ..




Dan wordt het erg donker, en ik moet naar huis want de was hangt nog buiten.





Gelukkig net op tijd. En nu we toch thuis zijn, moet ik even wat bloemen bewonderen. Want die zijn op Moeskers Moestuin nog niet zo uitbundig aanwezig! Hier wel!!


de malva die hier ooit spontaan is gaan groeien ....

pioenroos, ik begon met één rode, nu zijn ze rood, wit en roze

bijna onaards oranje van de goudsbloemen ...

En ik heb nog een tip. Voor als je regentonnen hebt, of er eentje wil aanschaffen. Als het een tijdje niet geregend heeft, dan is je dak vies. Er zit vogelpoep op, en stuifmeel, en stof. Dat spoelt met de eerstvolgende regenbui allemaal je ton in.



Je kunt er dan even een dop op doen. Vóór de bui begint.



En als het dan een kwartiertje ofzo heeft geregend, haal je die dop eraf. Dan krijg je veel schoner water in je tonnen. En hoef je hem dus ook minder vaak schoon te maken. Wat zeker géén leuk werkje is.

Het was nog steeds droog, dus nog maar even terug.

Zand uit de bak heb ik over de randen gekieperd, daar komt een pad aan beide kanten. 

Want wat ik heb gemerkt, is dat in de bakken waar een zandpad omheen zit, veel minder slakken zitten, dan bakken waar meteen gras buiten de bakranden staat. Dat is natuurlijk logisch. Die slakken hebben niet zo'n zin om een zandpad over te steken. Maar ja, ik had het pas bedacht, toen ik aan de tweede of derde bak bezig was.



Tja, al doende leert men! De bonenbak krijg dus een pad aan beide kanten. Kwam ook mooi uit met de lengte van de betonblokken.

Om vier uur brak de hemel open hier in Bussum! Thuis heb ik de doppen van de tonnen gehaald. En in een kwartier zaten ze vol!





Het is maar water .... gek dat je van zo'n volle ton blij kan worden! Soort oer-instinct?

En dan snel naar binnen. En een beetje van buiten meenemen natuurlijk!